अमेरिकन सिनेटर बर्नी सँडर्स यांचे इस्रायलच्या कारवाईवरील टीकास्त्र आणि डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांचा परिणाम

बर्नी सँडर्स यांचे इस्रायलच्या कारवाईवरील टीकास्त्र आणि डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांचा परिणाम

           16 जून 2025 रोजी अमेरिकन सिनेटर बर्नी सँडर्स यांनी इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांच्या इराणवरील एकतर्फी लष्करी हल्ल्यांचा तीव्र निषेध केला. सँडर्स यांनी या हल्ल्यांना बेकायदेशीर आणि आंतरराष्ट्रीय कायद्याचे उल्लंघन करणारे ठरवले. त्यांच्या मते, या कारवायांमुळे मध्यपूर्वेत मोठ्या प्रमाणावर युद्ध पेटण्याचा धोका आहे. सँडर्स यांनी नेतन्याहू यांच्या सरकारवर कट्टरतावादी धोरणांचा आरोप केला आणि अशा कृतींमुळे इस्रायल एक 'बेलगाम' देश बनत असल्याचे म्हटले. त्यांनी अमेरिकेला या संघर्षापासून दूर राहण्याचे आवाहन केले, कारण अमेरिकेच्या घटनेनुसार इराण किंवा इतर कोणत्याही देशाविरुद्ध लष्करी कारवाईसाठी कॉंग्रेसची स्पष्ट परवानगी आवश्यक आहे. सँडर्स यांनी नेतन्याहू यांच्या युद्धाला कोणताही पाठिंबा न देण्याचे आणि मुत्सद्देगिरीवर (कूटनीतीवर) भर देण्याचे आवाहन केले, जेणेकरून मध्यपूर्वेतील तणाव कमी होईल.

डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांचा परिणाम:

           अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी या संघर्षासंदर्भात केलेली वक्तव्ये सँडर्स यांच्या मतांपेक्षा वेगळी आणि काहीशी संमिश्र स्वरूपाची आहेत. ट्रम्प यांनी सुरुवातीला इस्रायलच्या इराणवरील हल्ल्यांना विरोध दर्शवला होता आणि कूटनीतीला प्राधान्य देण्याचे म्हटले होते. मात्र, 8 जून 2025 रोजी त्यांना इस्रायलच्या योजनांबाबत माहिती मिळाल्यानंतर त्यांनी इस्रायलला मर्यादित पाठिंबा देण्याचा निर्णय घेतला. ट्रम्प यांनी 17 जून 2025 रोजी सोशल मीडियावर इराणच्या सर्वोच्च नेत्याला "सुलभ लक्ष्य" म्हणत धमकी दिली आणि "इराणवर पूर्ण नियंत्रण" असल्याचा दावा केला. त्यांनी इराणला "बिनशर्त शरणागती" स्वीकारण्याची मागणी केली, परंतु त्याचवेळी कूटनीतीद्वारे शांतता प्रस्थापित करण्याची आशा व्यक्त केली.

अमेरिकेतील परिणाम

1. राजकीय विभागणी: ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांमुळे अमेरिकेतील राजकीय वातावरणात मतभेद वाढले आहेत. सँडर्स यांसारखे डेमोक्रॅटिक नेते आणि काही रिपब्लिकन, जसे की खासदार थॉमस मॅसी, यांनी युद्धात सहभागी न होण्याची मागणी केली आहे. मॅसी यांनी कॉंग्रेसच्या स्पष्ट परवानगीशिवाय ट्रम्प यांना इराणविरुद्ध कारवाई करण्यापासून रोखण्यासाठी ठराव मांडला आहे. दुसरीकडे, सिनेटर लिंडसे ग्रॅहम यांसारखे काही रिपब्लिकन नेते इस्रायलला पूर्ण पाठिंबा देण्याच्या आणि इराणच्या अण्वस्त्र कार्यक्रमाला संपवण्याच्या बाजूने आहेत. यामुळे रिपब्लिकन पक्षातच अंतर्गत मतभेद दिसून येत आहेत.

2. जनमतावर प्रभाव: ट्रम्प यांच्या "अमेरिका फर्स्ट" धोरणाला पाठिंबा देणारे त्यांचे समर्थक युद्धात सहभागी होण्यास विरोध करत आहेत. टकर कार्लसन यांसारख्या प्रभावशाली व्यक्तींनी ट्रम्प यांना युद्धापासून दूर राहण्याची विनंती केली आहे. ट्रम्प यांच्या आक्रमक वक्तव्यांमुळे त्यांच्या शांतताप्रिय नेते म्हणून प्रतिमेला धक्का बसू शकतो, ज्यामुळे त्यांच्या समर्थकांमध्ये नाराजी वाढू शकते.

आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील परिणाम:

1. मध्यपूर्वेतील तणाव: ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांमुळे मध्यपूर्वेतील तणाव आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. त्यांनी इराणला शरणागतीची मागणी केल्याने आणि इस्रायलला मर्यादित पाठिंबा दिल्याने इराणकडून प्रत्युत्तराची शक्यता वाढली आहे. इराणचे परराष्ट्रमंत्री अब्बास अराघची यांनी इस्रायलच्या हल्ल्यांना अमेरिकेचा पाठिंबा असल्याचा दावा केला आहे, ज्यामुळे कूटनीतीच्या प्रयत्नांना खीळ बसू शकते.

2. आंतरराष्ट्रीय सहकाऱ्यांशी संबंध: ट्रम्प यांनी G7 परिषदेतून लवकर बाहेर पडून आणि सुरुवातीला संयुक्त निवेदनाला विरोध दर्शवून मित्रराष्ट्रांमध्ये संभ्रम निर्माण केला. नंतर त्यांनी निवेदनावर स्वाक्षरी केली, परंतु त्यांच्या बदलत्या भूमिकेमुळे युरोपियन नेत्यांमध्ये विश्वास कमी होऊ शकतो. फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांनी ट्रम्प यांच्या बदलत्या भूमिकेवर टीका केली आहे.

3. अण्वस्त्र कराराची शक्यता: ट्रम्प यांनी इराणला अण्वस्त्र करारासाठी दबाव टाकला आहे, परंतु त्यांच्या आक्रमक वक्तव्यांमुळे आणि इस्रायलच्या हल्ल्यांना पाठिंब्यामुळे हा करार होण्याची शक्यता कमी झाली आहे. इराणने ओमानमधील नियोजित चर्चा रद्द केल्या आहेत, ज्यामुळे कूटनीतीच्या मार्गाला अडथळा निर्माण झाला आहे.

             बर्नी सँडर्स यांचे शांततापूर्ण आणि कूटनीतीवर आधारित विधान मध्यपूर्वेतील तणाव कमी करण्याच्या दृष्टिकोनाला बळ देते, तर ट्रम्प यांच्या आक्रमक आणि संमिश्र वक्तव्यांमुळे अमेरिकेत राजकीय विभागणी आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर तणाव वाढण्याची शक्यता आहे. ट्रम्प यांच्या धोरणामुळे इस्रायल-इराण संघर्षात अमेरिकेचा सहभाग वाढू शकतो, ज्यामुळे मध्यपूर्वेतील परिस्थिती आणखी गुंतागुंतीची होऊ शकते. सँडर्स यांनी व्यक्त केलेली कूटनीतीची गरज आणि ट्रम्प यांच्या धमक्यांचे परिणाम यांच्यातील विरोधाभास या संघर्षाच्या भविष्यावर मोठा प्रभाव टाकू शकतो.