किडनी खराब होण्याची सुरुवातीची लक्षणे आणि त्यापासून बचाव
किडनी हा आपल्या शरीराचा एक महत्त्वाचा अवयव आहे, जो रक्त स्वच्छ करतो, शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकतो आणि पाणी-सोडियम यांचे संतुलन राखतो. म्हणूनच किडनीला शरीराचे "फिल्टर मशीन" असेही म्हटले जाते. पण जर किडनीवर ताण पडला किंवा ती नीट काम करू शकली नाही, तर शरीरात अनेक गंभीर समस्या निर्माण होऊ शकतात. किडनी खराब होणे ही अचानक घडणारी गोष्ट नाही. त्याआधी आपले शरीर काही संकेत देत असते, जे वेळीच ओळखले तर योग्य उपचारांनी किडनी निकामी होण्यापासून रोखता येऊ शकते. चला, जाणून घेऊया किडनी खराब होण्याची सुरुवातीची लक्षणे आणि त्यापासून बचाव कसा करायचा.
किडनी खराब होण्याची सुरुवातीची लक्षणे
डॉ. अजय कुमार, दिल्लीतील वरिष्ठ चिकित्सक, यांनी किडनी खराब होण्याची सुरुवातीची लक्षणे सांगितली आहेत. ही लक्षणे वेळीच ओळखणे खूप महत्त्वाचे आहे:
1. सतत थकवा आणि अशक्तपणा:
जर किडनी रक्त नीट स्वच्छ करू शकत नसेल, तर शरीरात टाकाऊ पदार्थ जमा होतात. यामुळे तुम्हाला सतत थकवा, सुस्ती आणि कमकुवतपणा जाणवू शकतो. रोजच्या कामातही तुम्हाला थकल्यासारखे वाटू शकते.
2. चेहऱ्यावर, पायांवर किंवा घोट्यांवर सूज :
किडनी शरीरातील अतिरिक्त पाणी आणि मीठ बाहेर टाकण्याचे काम करते. जर ती नीट काम करत नसेल, तर हे द्रव शरीरात जमा होऊ लागते. यामुळे चेहरा, पाय, घोटे सुजतात. कधी कधी बूट किंवा चपला घट्ट वाटू लागतात.
3. लघवीमध्ये बदल :
लघवीच्या सवयींमध्ये बदल हे किडनीच्या समस्येचे मोठे लक्षण आहे. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- रात्री वारंवार लघवीला जावे लागणे
- लघवीत रक्त येणे
- लघवी करताना जळजळ किंवा वेदना होणे
- लघवीला दुर्गंधी येणे किंवा रंग बदलणे
4. लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण आणि चिडचिडेपणा :
किडनी नीट काम करत नसेल तर शरीरात विषारी पदार्थ जमा होतात, ज्याचा परिणाम मेंदूवर होतो. यामुळे तुम्हाला झोप न येणे, चिडचिडेपणा, मूड स्विंग्स किंवा लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येऊ शकते.
5. मळमळ, उलट्या आणि भूक कमी होणे:
शरीरात टाकाऊ पदार्थ जमा झाल्यामुळे पचनसंस्थेवर परिणाम होतो. यामुळे मळमळ, उलटმოჳस्पष्टपणे उलट्या होणे, भूक न लागणे आणि हळूहळू वजन कमी होणे अशी लक्षणे दिसू लागतात.
किडनी निरोगी ठेवण्यासाठी टिप्स
किडनीच्या समस्या टाळण्यासाठी काही साध्या गोष्टींची काळजी घेणे गरजेचे आहे. खालील टिप्स तुमच्या किडनीला निरोगी ठेवण्यास मदत करतील:
1. उच्च रक्तदाब आणि मधुमेह नियंत्रणात ठेवा;
उच्च रक्तदाब आणि मधुमेह ही किडनी खराब होण्याची प्रमुख कारणे आहेत. त्यामुळे नियमित तपासणी करून या आजारांवर नियंत्रण ठेवा.
2. पुरेसे पाणी प्या;
किडनीला निरोगी ठेवण्यासाठी पुरेसे पाणी पिणे गरजेचे आहे. पण जास्त पाणी पिणेही टाळा, कारण यामुळे किडनीवर ताण येऊ शकतो.
3. धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा :
धूम्रपान आणि मद्यपानामुळे किडनीवर वाईट परिणाम होतो. त्यामुळे या सवयींपासून दूर राहा.
4. डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय औषधे घेऊ नका;
वेदनाशामक औषधे किंवा अँटीबायोटिक्स डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय घेऊ नका, कारण यामुळे किडनीला हानी पोहोचू शकते.
5. नियमित आरोग्य तपासणी करा ;
दर 6-12 महिन्यांनी आरोग्य तपासणी करून किडनीच्या कार्यक्षमतेची खात्री करा. यामुळे कोणतीही समस्या लवकर ओळखता येते.
काय काळजी घ्याल?
किडनीच्या समस्येची लक्षणे सौम्य असली तरी ती दुर्लक्षित करू नका. जर तुम्हाला वरीलपैकी कोणतीही लक्षणे जाणवत असतील, तर तातडीने डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. लवकर निदान आणि उपचारामुळे किडनी निकामी होण्याचा धोका कमी होऊ शकतो. नियमित व्यायाम, संतुलित आहार, आणि तणावमुक्त जीवनशैली यामुळे तुमची किडनी आणि एकंदरीत आरोग्य चांगले राहील. आपल्या शरीराचे संकेत ऐका आणि वेळीच काळजी घ्या, म्हणजे तुम्ही निरोगी आणि आनंदी आयुष्य जगू शकता!
(टीप: हा लेख सामान्य माहितीसाठी आहे. कोणत्याही लक्षणांबाबत डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.)
