नुकसान करू नका आणि नुकसान होऊ देऊ नका
नुकसान करू नका आणि नुकसान होऊ देऊ नका (ल अज़र्रा वला ज़िरार ) ही इस्लामच्या महत्त्वाच्या तत्वज्ञानांपैकी एक आहे, ज्याचा अर्थ "नुकसान करु नये आणि नुकसान होऊ देऊ नये" असा आहे. या तत्त्वज्ञानाचा उद्देश माणसांच्या जीवनातील संतुलन राखणे, न्याय प्रस्थापित करणे आणि समाजातील सुख-समाधान सुनिश्चित करणे हा आहे.
"ल अज़र्रा" याचा अर्थ असा आहे की तुम्ही स्वत:हून कोणालाही हानी पोहोचवू नये. "वला ज़िरार" म्हणजे इतरांच्या कृतींमुळे तुम्हाला हानी होऊ नये. या तत्त्वांचा मूळ हेतू इस्लामिक न्याय प्रणालीमध्ये न्याय आणि समानता टिकवून ठेवणे हा आहे.
ही संकल्पना हजरत मुहम्मद (सल्ल.) यांच्या हदीसमधून आली आहे. या तत्त्वज्ञानाचा वापर अनेक इस्लामिक कायद्यांच्या आणि न्याय व्यवस्थेच्या नियमांमध्ये केला जातो.
स्वतःहून नुकसान करू नका: कोणत्याही प्रकारच्या कृतीतून कोणत्याही व्यक्तीला शारीरिक, मानसिक किंवा सामाजिक हानी पोहोचवू नये.
इतरांकडून नुकसान होऊ देऊ नका: तुमच्यावर अन्याय किंवा हानी होत असल्यास त्याविरुद्ध आवाज उठवा आणि न्याय मिळवा.
या तत्त्वज्ञानाचा उद्देश व्यक्तींमध्ये जबाबदारीची भावना निर्माण करणे आहे. लोकांमध्ये परस्पर विश्वास आणि सद्भावना प्रस्थापित करणे, तसेच समाजात शांतता आणि सौहार्द प्रस्थापित करणे, हा या संकल्पनेचा मूळ आधार आहे.
आजच्या काळात या तत्त्वज्ञानाचा वापर नैतिकता, कायदा आणि सामाजिक व्यवस्थेमध्ये मोठ्या प्रमाणावर होतो. उदाहरणार्थ:
• व्यापारात प्रामाणिकपणा ठेवणे.
• नातेसंबंधांमध्ये परस्पर सन्मान ठेवणे.
• समाजात अन्यायाविरोधात लढा देणे.
:नुकसान करू नका आणि नुकसान होऊ देऊ नका' हा इस्लामिक तत्त्वज्ञान समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला न्याय, समानता आणि परस्पर आदर शिकवते. हे तत्त्वज्ञान फक्त धर्मापुरते मर्यादित नाही, तर मानवी जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात लागू होते. त्यामुळे, त्याचा वापर आपल्याला अधिक चांगले, शांततापूर्ण आणि न्याय्य समाज घडविण्यासाठी करता येईल.
-डॉ. आर. जी. देशमुख, ए.सी.पी. (रि), औरंगाबाद
