मोदींची अजमेर शरीफ चादर: धार्मिक सलोख्याचे प्रतीक की राजकीय डावपेच?

        पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी अजमेर शरीफ दर्ग्यावर चादर अर्पण करण्याची प्रथा कायम ठेवली आहे, ज्यामुळे देशातील विविध सांस्कृतिक आणि धार्मिक परंपरांबाबतचा त्यांचा दृष्टिकोन समजतो. मात्र, या कृतीमुळे राजकीय आणि सामाजिक वर्तुळांमध्ये चर्चेचा गाजावाजा निर्माण झाला आहे.

             अजमेर शरीफच्या दर्ग्याला चादर अर्पण करण्याची प्रथा स्वातंत्र्यानंतर प्रत्येक पंतप्रधानाने पाळली आहे. यंदा पंतप्रधान मोदींनी केंद्रीय मंत्री किरण रिजिजू यांना चादर अर्पण करण्यासाठी नियुक्त केले. हे एकप्रकारे सांस्कृतिक सलोख्याचे प्रतीक असले तरी, राजकीय दृष्टिकोनातून याकडे पाहणे महत्त्वाचे आहे.

           भूतकाळातील अनेक पंतप्रधानांनी या परंपरेला धार्मिक सलोख्याचे प्रतीक मानले, पण सध्याच्या काळात भाजपच्या हिंदुत्ववादी प्रतिमेमुळे या कृतीचा राजकीय हेतू शोधला जातो आहे.

            विशेष म्हणजे, पंतप्रधान मोदींच्या या कृतीला हिंदू सेना आणि इतर हिंदुत्ववादी गटांचा विरोध आहे. अजमेर शरीफ दर्गा हा मूळतः शिवमंदिर होता, असा दावा हिंदू सेनेने केला आहे, आणि हा वाद अजमेरच्या न्यायालयात प्रलंबित आहे. अशा परिस्थितीत, मोदींच्या या कृतीला विरोध करणाऱ्यांचा आरोप आहे की, यामुळे न्यायालयावर दबाव येईल आणि हिंदू भावनांना ठेस पोहोचेल.

          याउलट, पंतप्रधान मोदींनी यावर शांतपणे उत्तर दिले आहे की, धार्मिक परंपरा आणि सांस्कृतिक विविधता जपणे हे त्यांचे कर्तव्य आहे.

           नुकत्याच झालेल्या घटनांवरून पाहता, पंतप्रधान मोदी विविध धर्मांच्या प्रतीकात्मक गोष्टींकडे लक्ष देत आहेत. मग ते मोहम्मद रफींची शताब्दी असो किंवा पंजाबी गायक दिलजीत दोसांजसोबतची भेट. या कृतींनी भाजपच्या कट्टर समर्थकांमध्ये संभ्रम निर्माण केला आहे, पण मोदींच्या व्यापक राजकीय दृष्टिकोनाचा विचार करता, त्यांनी बहुसांस्कृतिक भारताच्या प्रतिमेची जपणूक करण्याचा प्रयत्न केला आहे.

            पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी चादर अर्पण करण्यासाठी दिलेले संदेश आणि देशभरातील सामाजिक सलोखा जपण्याचे आवाहन कौतुकास्पद आहे. या कृतीने भारताच्या धर्मनिरपेक्षतेचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. मात्र, हीच कृती हिंदुत्ववादी विचारसरणीसाठी डोकेदुखी ठरते.

          अजमेर शरीफ दर्गा ही फक्त धार्मिक जागा नाही, तर ती भारतातील सांस्कृतिक एकात्मतेचे प्रतीक आहे. मोदींच्या या कृतीने भलेही काही विरोधाभास निर्माण केले असतील, पण त्यांनी सामाजिक एकोप्याचे एक सकारात्मक उदाहरण उभे केले आहे.

      अजमेर शरीफच्या दर्ग्यावर चादर अर्पण करण्याचा हा निर्णय सांस्कृतिक सलोखा जपण्याच्या पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या उद्दिष्टाला अधोरेखित करतो. मात्र, याला राजकीय डावपेच म्हणूनही पाहणे क्रमप्राप्त आहे.

         भविष्यात, या कृतींमुळे धार्मिक सलोखा टिकेल का, की सामाजिक विद्वेष वाढेल, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. भारतीय नागरिक म्हणून आपल्याला सर्व धर्मांचा सन्मान करणे आणि सामाजिक शांतता जपणे आवश्यक आहे. पंतप्रधानांच्या या कृतीमुळे हिंदुस्थानचा सांस्कृतिक वारसा अधिक समृद्ध होईल, अशी अपेक्षा आहे.

लेखक : डॉ. रियाज़ देशमुख, असिस्टंट कमिशनर ऑफ पोलीस (रि), औरंगाबाद.